Już od XVw. istniały tendencje do likwidacji podziału chrześcijaństwa na wschodnie i zachodnie. Wzmogły się wraz ze stratami poniesionymi przez Kościół katolicki na skutek reformacji. dodatkowo uwypukliły się różnice między katolicką szlachtą a prawosławną ludnością wschodnich ziem przy powstaniach kozackich na Ukrainie. Przy znanym uzależnieniu rosyjskiej cerkwi od carów uzasadnione były obawy, że występując w obronie prawosławnych mieszkańców Rzeczypospolitej, posłuży ona jako narzędzie polityki Moskwy

Judaizm, Mazaizm najstarsza monoteistyczna religia, prekursor chrześcijaństwa i islamu, narodowa religia Żydów. Wyznawcą jej może być tylko ten, kto urodził się z matki Żydówki. Bardzo rzadko dopuszcza się przyjmowanie wyznawców innego pochodzenia etnicznego. Równocześnie judaizm jest zespołem wartości, norm i postaw etycznych wynikających z tradycji, obyczaju i religii Żydów. Za założyciela religii judaistycznej, uznającej za jedynego Boga Jahwe (przy czym imienia Jahwe Żydzi nie wymawiają), uchodzi Mojżesz (Mose). Od jego imienia judaizm jest także nazywany "mozaizmem".