Weteran Powstania Styczniowego

Rodzina Zbysławów herbu Lubicz osiadła z dawna w woj. lubelskim, jednak mój pradziad Antoni Kazimierz Zbysław urodził się w1845 r. w Kamieńcu Podolskim. Tak zapisano w akcie zgonu i to potwierdzała moja babka Janina i jej bracia. Jego rodzice, Antoni i Magdalena z Hankiewiczów ślub wzięli w roku 1844 w Tarnogórze na Lubelszczyźnie.

Antoni Kazimierz przystąpił do Powstania do oddziału Kruka - Michała Heidenreicha zawodowego oficera, absolwenta akademii w Petersburgu. Kruk prowadził walki na Lubelszczyźnie i Podlasiu. Parę faktów świadczy o tym, że mój pradziad należał do bliskiego kręgu Kruka, biorąc udział m.in. w słynnej, zwycięskiej bitwie pod Żyrzynem. Po upadku powstania Antoni Kazimierz został osadzony w więzieniu w Lublinie i skazany na karę śmierci. Wyrok został zamieniony na zesłanie na Syberię. Na Syberii spędził prawdopodobnie 18 lat. Wraz z kolegą zesłańcem zdecydowali się na ucieczkę. W drodze towarzysz zachorował i umarł.

Antoni Kazimierz pojawia się w Małgorzacinie - majątku wuja Hankiewicza. Adam Hankiewicz kupił folwark Małgorzacin wraz z lasem Malczyk jeszcze w listopadzie 1864 r. od rodziny Sosnkowskich, właścicieli dóbr Wisznickich, którzy je parcelowali i rozprzedawali z powodu swojej bardzo złej sytuacji finansowej. Matka Antoniego, Magdalena z Hankiewiczów Zbysławowa, mieszkała w Małgorzacinie do końca życia.

W roku 1887 Antoni Kazimierz Zbysław ożenił się z Heleną Domańską, będącą pasierbicą jego siostry Maksymilii. W czerwcu 1889 roku, występując jako dzierżawca połowy folwarku Małgorzacina, tamże zamieszkały, formalnie kupił tę ziemię od swego wuja, Henryka Białkowskiego, który tę część nabył 3 lata wcześniej od Romulusa vel Remigiusza Hankiewicza. Jak się wydaje był to zakup formalny tylko.

Zbysławowie zarządzali folwarkiem z satysfakcją, a nawet z sukcesem. Jak opowiadały ich dzieci, mój pradziad był potężnej budowy, wymagający od innych i siebie.

Komisja Kwalifikacyjna Ministerstwa Spraw Wojskowych na mocy ustawy z 23 marca 1922 roku, nadała weteranom powstań narodowych stopnie oficerskie. Korpus Weteranów Powstania Styczniowego opublikowany został w Roczniku Oficerów w roku 1923. Na stronie 66 poz. 1904 figuruje Antoni Zbysław, podporucznik.

Antoni umarł w Małgorzacinie w czerwcu 1924 roku i został pochowany w grobie rodzinnym na starym cmentarzu w Wisznicach, gdzie pochowana była jego matka Magdalena a także dzieci zmarłe w dzieciństwie.

Źródła:

1. Dokumenty w posiadaniu rodziny.
2. Dariusz Tarasiuk: Wisznice, dobra ziemskie Sosnkowskich 1835-1871. Studia z dziejów ziemian lubelskich. Lublin 2006