XIII - XV wiek w Wisznicach

W związku z położeniem w pasie granicznym Wisznice wchodziły, na dłużej lub krócej, w skład Polski, Litwy jak i również Rusi. Tereny te określano mianem Podlasie ("Pollexini", "Podlachia", "Podlasze"), czyli obszar graniczny między Mazowszem, Prusami, Litwą, Rusią.

Przed 1416 r. sioło Wisznice (t.j. mała wieś licząca do kilkunastu dymów) występowało na ziemi parczewskiej należąc do Korony Polskiej. Najstarszą notatką, jaką dotychczas zdołano znaleźć, jest notatka następującej treści: "Panu Naciowi, staroście Brzeskiemu, Woin, Lubicze, Wisznice, Jabłoczno, Kijany i pole Horodyszczów dał sam Wieki Książę. Działo się to około roku 1453 za panowania Kazimierza Jagiellończyka, gdy Wielkim Księciem Litewskim był jego brat, Aleksander."

Następnie w 1446 r. decyzją króla Kazimierza Jagiellończyka z dużą częścią ziem przygranicznych odłączone zostały od Korony Polskiej i przyłączone do starostwa brzeskiego W. Ks. Litewskiego i nadane w posiadanie ówczesnemu staroście brzeskiemu Mikołajowi Nasucie. A zatem powstanie Wisznic wiązać należy co najmniej z początkiem XV wieku. Nie sposób jednak ustalić na ile lat, czy dziesięcioleci, należy przesunąć metrykę osadniczą przed wymienioną wyżej datę.

Jak wyglądały Wisznice?

Wisznice - średniowieczna osada o charakterze wsi targowej powstała w miejscu krzyżujących się lokalnych, ale ważnych traktów komunikacyjnych i handlowych. Osada związana była ze wsią i dworem Sapiehów. Rozciągała się południkowo wzdłuż odnogi traktatu krakowsko - wileńskiego /dziś ul. Rowińska/ w kształcie ulicówki, z placem targowym jako rozszerzoną ulicą. Naturalną granicą południową była dolina rzeki Zielawy.

Układ ulic stał się kopią układu drożnego. Rynek wymierzono w miejscu istniejącego wcześniej wiejskiego placu targowego, powiększając go i nadając regularny kształt. Miał kształt prostokąta o bokach około 68x244 m.. Na północy granicą Rynku były dawne ulice Chełmska i Wolańska. W połowie długości przecinała je wąska uliczka prowadząca do synagogi i dalej za wygon miejski. Na zachodzie zaś graniczył z fasadami domów zajezdnych i kramów.

Wyjście z rynku ulicy Chełmskiej wybiegało na kościół. Cmentarz kościelny był wschodnią granicą placu rynkowego. Cerkiew parafialna znajdowała się w południowej części placu przy wyjściu na ulicę Zadworną. Linię graniczną z tej strony wytyczała granica cmentarza cerkiewnego, probostwo i budynki dworskie. W tym miejscu stał również budynek burmistrza.